60 jaar sociale reclassering in Vlaanderen: een verhaal van activering en inclusie binnen maatwerkbedrijven

Maatwerkbedrijven stellen momenteel 24 295 maatwerkers (personen met een verre afstand tot de arbeidsmarkt) te werk. De 118 maatwerkbedrijven doen dit door economische activiteiten te ontwikkelen zoals reguliere bedrijven. In dit artikel willen we een inzicht geven in de geschiedenis, het heden alsook de toekomst van de sector van de maatwerkbedrijven. We schetsen de evolutie in de sector van het eerste kader - de wet voor sociale reclassering van mindervaliden van 16 april 1963 – tot het huidige collectief maatwerkkader. Dit zowel vanuit het overheidsperspectief als het economisch perspectief. We kunnen vaststellen dat de sector en bijgevolg de maatwerkers verweven zitten binnen de Vlaamse economie. Het huidige collectief maatwerkkader heeft sinds 1 januari 2019 de sociale en beschutte werkplaatsen op één leest geschoeid. Sociale en beschutte werkplaatsen vervelden tot maatwerkbedrijven. Door de schotten weg te nemen, kunnen vandaag alle personen met een verre afstand tot de arbeidsmarkt in een maatwerkbedrijf terecht. De huidige tewerkstelling toont aan dat er een vermenging van de twee historische doelgroepen is binnen de maatwerk bedrijven. De maatwerkbedrijven zullen in de toekomst verder inzetten op inclusie. Dit door hun kennis en expertise in functie van begeleiding van maatwerkers in te zetten bij reguliere bedrijven, alsook door zelf inclusievere werkvloeren te organiseren. Vlaanderen biedt met het individueel maatwerkkader – waarmee verder schotten worden weggewerkt – een katalysator voor deze verdere stap in inclusie. Daarnaast zal de sector verder als hefboom functioneren voor de circulaire economie. We sluiten het artikel af met een aantal beschouwingen over werkloosheidsvallen. We geven een inzicht in de loonvorming op sectoraal niveau, het belang van intrinsieke motivatie alsook de ondersteuning vanuit de sociale dienst.