Samenwerken met cobots: goed nieuws voor de kwaliteit van arbeid?

Recente ontwikkelingen hebben collaboratieve robots, of cobots, meer naar de werkplek verplaatst. Met cobots die de werkruimte betreden, vinden er veranderingen in het werk plaats. Dit roept de vraag op wat de impact zal zijn van cobots op de kwaliteit van arbeid van betrokken werknemers? Recente rapporten en projecten laten een groeiende aandacht zien voor de kwaliteit van arbeid in relatie tot nieuwe technologische ontwikkelingen. Beperkt empirisch onderzoek naar de invloed van de huidige robotisering op de kwaliteit van arbeid toont een tweezijdig effect - het biedt zowel bedreigingen als kansen. Dit verschil in effect kan te wijten zijn aan – al dan niet bewuste – achterliggende keuzes in de organisatie structuur. Hoewel het belang van die ‘organisational choice’ binnen de sociale wetenschappen niet bepaald een nieuw denkspoor is, blijkt er in de praktijk vaak weinig aandacht voor te zijn. Aan de hand van het takenpakketmodel bespreken we de resultaten uit een case studie naar de inzet van autonome mobiele robots (AMR) in de logistieke sector. In de case studie werd surveydata verzameld bij operatoren met diverse mate aan AMR-werkervaring, en kwalitatieve data via observatie en gesprekken. De case studie laat zien dat, hoewel de fysieke zwaarte van het werk voor de operatoren wellicht daalde, de kwaliteit van arbeid toch verminderde. Die vermindering kan gelinkt worden aan de (bewuste of onbewuste) keuze voor verdere fragmentatie in de organisatiestructuur, wat leidde tot functies met meer eentonigheid en lagere autonomie. We concluderen dat er bij introductie van cobots aandacht nodig is voor een doordachte herverdeling van taken en de bijhorende verantwoordelijkheden. Alleen zo kan samenwerken met cobots goed nieuws betekenen voor de kwaliteit van de arbeid.