Herdenken van jobs: naar een betere instroom en retentie van personeel in knelpuntberoepen in Vlaanderen

Organisaties blijven kampen met een tekort aan personeel. Dat tekort blijkt des te meer uit het toenemend aantal knelpuntberoepen in Vlaanderen. In een VIONA-onderzoek werd bekeken of het ‘herdenken’ van jobs oftewel job redesign – meer bepaald job crafting, i-deals en inclusief job design – een oplossing biedt voor het knelpuntberoepenprobleem. We voerden een literatuurstudie uit naar job redesign, een onderzoek naar goede praktijken in binnen- en buitenland, en zeven casestudies in Vlaanderen. Op basis daarvan suggereren we dat vooral inclusief job design een toepasbare strategie is om de instroom van personeel in knelpuntberoepen te bevorderen en dan met name in (hoog)geschoolde beroepen. Job crafting en (ex post) i-deals zijn niet interessant om instroom in knelpuntberoepen te bevorderen. Het hebben van werk is voor deze methoden immers een noodzakelijke voorwaarde. Met job crafting en i-deals trachten medewerkers mismatches tussen werk en zichzelf te voorkomen of te herstellen, en zodoende duurzaam inzetbaar te zijn en te blijven. Deze methoden dragen volgens de casestudies echter niet bij aan de retentie van personeel binnen de knelpuntberoepen bekeken in dit onderzoek. Dat komt doordat er, volgens de bevraagde organisaties, structurele oplossingen nodig zijn (zoals betere arbeidsvoorwaarden en -omstandigheden) die verder gaan dan individuele maatwerkoplossingen. Volgens de literatuur en de goede praktijken kan job crafting mogelijk wel retentie verbeteren en daarmee indirect bijdragen aan het oplossen van knelpuntberoepen. Tot slot formuleren we drie beleidsaanbevelingen om job redesign te stimuleren en te faciliteren: bevorder de intentie van werkgevers om job redesign toe te passen in de organisatie door kennisdeling en onderzoek te stimuleren; zorg ervoor dat werkgevers die job redesign willen toepassen, dat daadwerkelijk kunnen doen door belemmeringen in de wet- en regelgeving te bekijken en hen te ondersteunen met advies; en richt inclusief job design ook op het creëren van middengeschoolde jobs.