Op drie wijzen onzeker: over de impact van COVID-19 op job- en beroepsonzekerheid

In deze bijdrage worden de resultaten van twee studies samengevat die peilen naar de impact van de COVID-19-crisis op percepties van werkzekerheid. Dit laatste werd op drie wijzen in kaart gebracht: als percepties van individuele jobonzekerheid, nationale jobonzekerheid én coronagerelateerde beroepsonzekerheid. Drie vragen worden geëxploreerd: in hoeverre bracht de COVID-19-crisis percepties van onzekerheid met zich mee, welke categorieën werkenden ervaren meer onzekerheid en wat zijn de gevolgen ervan voor het individuele welzijn en attitudes ten opzichte van de organisatie en de samenleving of overheid. Uit de resultaten blijkt dat de coronacrisis ook hier haar sporen heeft nagelaten. De respondenten rapporteren inderdaad dat ze zich (iets) meer jobonzeker voelen omwille van de coronacrisis, al varieert het percentage in sterke mate in functie van de soort onzekerheid die werd onderzocht. De vrees van beroep te moeten veranderen ligt het laagst. De perceptie dat velen in België hun job dreigen te verliezen ligt het hoogst. Qua profiel kwamen vooral de ‘verliezers van de modernisering’ als risicogroep naar voor: arbeiders, lagere bedienden en lager geschoolden. Deze groepen vertonen immers een zwakkere arbeidsmarktpositie. De drie onderzochte vormen van onzekerheid hingen negatief samen met het welzijn en de gezondheid van de respondenten. Ze gingen ook samen met minder gunstige attitudes ten opzichte van de organisatie waarin ze werkten. Opvallend was dat onzekerheid ook samenging met diverse minder gunstige maatschappelijke attitudes, zoals gevoelens van deprivatie, etnocentrisme en politieke machteloosheid. Opmerkelijk was de samenhang met samenzweringsgedachten over de coronapandemie. Nationale jobonzekerheid ging vooral samen met een negatieve beoordeling van de overheid en haar beleid. Deze vaststellingen suggereren dat de COVID-19-crisis tevens van invloed is op percepties over de ‘kwantiteit’ van de tewerkstelling. Daarnaast suggereren de resultaten dat deze percepties op hun beurt negatieve consequenties hebben voor individuen, organisaties én de samenleving als geheel.