Potentiële werkzaamheidsgraad

Verplichte bronvermelding bij gebruik of verspreiding: Steunpunt Werk - Potentiële werkzaamheidsgraad o.b.v. Statbel (Algemene Directie Statistiek - Statistics Belgium) - EAK

In deze cijferreeks ontleden we de verschillende groepen van de arbeidsreserve naar gewest en zoomen we in op de mogelijke werkzaamheidsgroei die zou gerealiseerd kunnen worden indien de groepen die het dichtst bij de arbeidsmarkt staan aan het werk zouden gaan. Voor deze berekeningen doen we een beroep op de Enquête naar de Arbeidskrachten (EAK), uitgevoerd door Statbel.

Om de arbeidsreserve in kaart te brengen wordt er traditioneel gekeken naar de actieve werklozen, maar zij belichten slechts een deel ervan. De niet-beroepsactieven staan verderaf van de arbeidsmarkt, maar sommigen hebben nog een band met de arbeidsmarkt en kunnen mits extra inspanningen de toenemende arbeidsvraag helpen invullen. Het Steunpunt Werk gaat na hoe sterk de werkzaamheidsgraad zou worden verhoogd als we erin slagen om de op het eerste gezicht ‘makkelijkste’ deegroepen van arbeidsreserve aan de slag te krijgen, boven op de werkende populatie.

Meer specifiek bekijken we hoe de werkzaamheidsgraad verandert als we de actieve werklozen, de zoekende of beschikbare niet-beroepsactieven en de niet-beroepsactieven die zichzelf percipiëren als werkend of werkloos aan het werk zouden krijgen. Deze groepen staan ook gekend als de potentiële arbeidsreserve.

Zoekende of beschikbare niet-beroepsactieven: zij zijn niet-werkend en voldoen niet volledig aan alle criteria om onder de officiële ILO-werkloosheidsdefinitie geplaatst te worden. Volgens deze definitie moet iemand beschikbaar zijn om binnen twee weken te starten en in de afgelopen vier weken actief naar werk gezocht hebben. Deze groep voldoet slechts gedeeltelijk aan die criteria. Het gaat om personen die wel beschikbaar zijn, maar niet actief gezocht hebben (wel beschikbaar, niet zoekend) of omgekeerd; zij die wel actief gezocht hebben, maar zich (nog) niet beschikbaar stellen voor de arbeidsmarkt (niet beschikbaar, wel zoekend.

Zelfgepercipieerd werkend of werkloos: Vervolgens zijn er de niet-beroepsactieven die in tegenstelling tot de voorgaande twee groepen niet actief naar werk zoeken én niet beschikbaar zijn voor werk, toch percipiëren ze zichzelf wel als werkend of werkloos wanneer gepeild wordt naar hun arbeidsmarktstatus. Zo worden bijvoorbeeld personen die louter vrijwilligerswerk uitvoeren of personen die langer dan drie maanden in loopbaanonderbreking zijn niet als werkend beschouwd volgens de ILO-definitie maar kunnen ze zichzelf wel als werkend bestempelen. Anderzijds vallen personen die passief op zoek zijn naar een job en niet beschikbaar zijn om binnen de twee weken te starten niet onder de ILO-werkloosheidsdefinitie maar kunnen ze zichzelf wel percipiëren als werkloos.

Met de EAK stellen we data ter beschikking voor de provincies, gewesten en België. Voor de provincies is er enkel data beschikbaar vanaf 2021, voor de gewesten kan je een tijdreeks raadplegen van 2012 tot en met 2024.

Belangrijke opmerking bij de Vlaamse cijfers: Statbel heeft ernstige kwaliteitsproblemen vastgesteld bij de Enquête naar Arbeidskrachten (EAK) in de gegevens voor de provincie Vlaams-Brabant voor de periode 2021-2024, waarmee o.a. het aantal werkenden systematisch werd onderschat. Vanwege deze kwaliteitsproblemen beschouwt Statbel de gegevens voor deze provincie voor deze periode als niet betrouwbaar. Statbel heeft momenteel een correctie doorgevoerd op de data voor het vierde kwartaal van 2024, maar niet op de eerdere kwartalen. Daardoor zal een voldoende betrouwbaar resultaat voor Vlaams-Brabant pas vanaf het 3de kwartaal van 2025 beschikbaar zijn. De cijfers voor Vlaams-Brabant beïnvloeden ook de Vlaamse cijfers, zij het in beperktere mate. We roepen daarom ook op tot voorzichtigheid bij de interpretatie van de Vlaamse cijfers. Meer duiding kan je lezen op deze pagina.