Bouwstenen voor het Vlaamse kader rond individueel maatwerk

Deze bijdrage verkent de contouren voor de invulling en vormgeving van het nieuwe kader ‘individueel maatwerk’ in Vlaanderen. Anders dan bij collectief maatwerk in maatwerkbedrijven richt het zich tot reguliere werkgevers. Het doel is om de aanwerving en tewerkstelling van personen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt niet enkel financieel te ondersteunen, maar ook via begeleiding op maat van de persoon en de werkomgeving. Uit eerder onderzoek is gebleken dat de begeleidingscomponent een belangrijke rol speelt in het succes van de loonpremie. Hier gaan we een stap verder door een antwoord te geven op vragen naar het ‘wat en hoe, voor wie en door wie’ van de begeleidingspremie. We baseren ons op een vergelijkende studie in Nederland, Oostenrijk en Zweden en op kwalitatief verkennend onderzoek in Vlaanderen. In een eerste stap identificeren we drie centrale principes die het uitgangspunt vormen binnen het individueel maatwerk. Er dient toegewerkt te worden naar (1) een geïntegreerd model dat een brug creëert tussen individueel en collectief maatwerk, en (2) dat tegelijk de opgebouwde expertise en ervaringen vanuit het collectief maatwerk niet uit het oog verliest. Om ook reguliere bedrijven vatbaar te maken voor kwetsbare profielen, en om voldoende tewerkstellingsplaatsen voor de doelgroep in het normaal economisch circuit (NEC) te verzekeren, is het verder (3) belangrijk om de werkgever te gaan ondersteunen en niet extra te belasten, zonder dat dit ten koste gaat van de kwaliteit van dienstverlening. Deze drie principes in acht genomen pleiten we voor de uitwerking van een geïntegreerde matchmaking vooraf, vanuit een breder netwerk van dienstverleners, zowel vanuit de reguliere als sociale economie. Op de werkvloer zelf kan de rol van de begeleider dan weer intern of extern worden opgenomen. Echter, zeker voor de zwakkere doelgroep zal vooral een duo-rol tussen een externe begeleider en interne mentor waardevol zijn, zo leren we uit vergelijkend landenonderzoek. Belangrijk voor het individueel maatwerk is verder dat er ruimte wordt gecreëerd om in te spelen op het onvoorspelbare verloop van een begeleidingsproces, zeker in de financieringswijze. Tot slot dient ook de kwaliteitsbewaking, zowel bij de erkenning van de begeleider en de jobcoachorganisatie als tijdens en na het begeleidingstraject zelf, een prominente plaats te krijgen.