Kortgeschoolden
Het Vlaamse arbeidsmarktbeleid wil zoveel mogelijk mensen aan het werk krijgen en ambieert een werkzaamheidsgraad van 80%. Om geen enkel talent verloren te laten gaan, monitoren en analyseren we de arbeidsmarktpositie van verschillende kwetsbare groepen. Personen uit kwetsbare groepen kennen doorgaans een lagere werkzaamheidsgraad en zijn conjunctuurgevoeliger. Dit geldt zeker ook voor de kortgeschoolden, dit zijn personen zonder een einddiploma van het secundair onderwijs. Met de werkzaamheidsdoelstellingen in het achterhoofd en vanuit de inclusieve en emanciperende blik die we hanteren op werk, volgen we via monitoring en inhoudelijke analyses op hoe goed kortgeschoolden hun weg naar en op de arbeidsmarkt vinden.
Sarah Vansteenkiste
De evolutie van kortgeschoolden in Vlaanderen
In het Vlaams Gewest is het studieniveau van de totale bevolking (25 tot 64 jaar) de voorbije veertien jaar sterk toegenomen. Terwijl in 2008 nog 28,4% kortgeschoold was, is dit aandeel in 2022 gezakt naar 14,6%. Het aandeel kortgeschoolden in de Vlaamse bevolking is dus sinds 2008 met bijna 14 procentpunten gedaald, een forse afname van ongeveer 443 000 personen.
De arbeidsmarktpositie van personen verschilt sterk naargelang hun onderwijsniveau. Zo was 51,3% van de kortgeschoolde volwassenen aan het werk in 2022 ten opzichte van 78,4% en 89,7% bij midden- en hooggeschoolden. In het interactieve dashboard 'Vlaanderen binnen Europa' kunnen cijfers voor Vlaanderen vergeleken worden met deze van de andere Belgische gewesten en alle EU-lidstaten, op basis van de bronnen EAK en LFS. De werkzaamheid- en werkloosheidsgraad kunnen in dit dashboard opgedeeld worden naar onderwijsniveau. Op basis van deze cijfers stellen we vast dat de arbeidsmarktsituatie van kortgeschoolden precairder is dan die van midden- en hooggeschoolden.
Trendrapport
De kwetsbare positie van kortgeschoolden komt ook uitvoerig aan bod in het Trendrapport ‘Kwetsbare groepen op de Vlaamse arbeidsmarkt’, dat het Steunpunt Werk in samenwerking met het Departement Werk en Sociale Economie publiceert. Dit jaarlijkse rapport schetst de arbeidsmarktpositie van verschillende groepen, waaronder de kortgeschoolden, aan de hand van hun werkzaamheidsgraad, werkloosheidsgraad, transities van werkloosheid naar werk en hun opleidingsdeelname. Waar relevant worden de cijfers ook meer in de diepte geanalyseerd. Bij kortgeschoolden ligt de focus onder andere op de onderwijskloof in werkzaamheidsgraad tussen mannen en vrouwen en tussen leeftijdscategorieën en op het voorkomen van tijdelijke en kortdurende contracten. Met behulp van socio-demografische kenmerken wordt de samenstelling van de groep kortgeschoolden gedetailleerd in kaart gebracht.
De arbeidsmarktpositie van kortgeschoolden in Europese regio's
In een Over.Werk-artikel uit 2019 onderzoeken Pieter-Jan De Graeve en Sarah Vansteenkiste via een clusteranalyse hoe de arbeidsmarktpositie van kortgeschoolden in 2018 regionaal varieerde binnen Europa. De institutionele context, die varieert van regio tot regio, is namelijk mee bepalend voor de arbeidsmarktpositie. Daarnaast wordt er ingezoomd op de evolutie van de arbeidsmarktpositie van kortgeschoolden per regio tijdens de periode 2013-2018. Welke regio’s hebben een inhaalbeweging ingezet en wie blijft achter?
Naar 10% kortgeschoolden in 2050?
Het aandeel kortgeschoolden in de totale Vlaamse bevolking is dus sterk teruggevallen de voorbije veertien jaar. Prognoses van het Steunpunt Werk uit 2017 tonen een mogelijke verdere daling van het aandeel kortgeschoolden (25-64 jaar), tot 10 à 12 procent in 2050, terwijl het aandeel hooggeschoolden richting 46 à 50% zou groeien. Meer over deze projectie en of deze evolutie als goed nieuws bestempeld kan worden, is terug te vinden in het Werk.Rapport 'Toekomstverkenning arbeidsmarkt 2050'.
Andere interessante thema's
Kwetsbare groepen
Hoe positioneren kwetsbare groepen zich op de arbeidsmarkt?
Levenslang leren
Wie neemt deel aan opleiding en waarom (niet)? Welke inspanningen doen werkgevers?