Opleidingsdeelname individuen

Binnen het Steunpunt Werk monitoren en analyseren we zowel de initiële als de voortgezette opleidingen in het kader van levenslang leren. In het licht van de arbeidsmarktkrapte en het bereiken van de beoogde 80% werkzaamheidsgraad is het wegwerken van de mismatch tussen vraag en aanbod cruciaal. Die mismatch wegwerken begint al op de schoolbanken: een goede initiële opleiding vergroot namelijk de kansen op de arbeidsmarkt. Daarom is het belangrijk dat jongeren niet vroeger de schoolbanken verlaten dan nodig, dat ze de benodigde competenties op zak hebben en dat het aantal NEET-jongeren, jongeren die noch een opleiding volgen noch aan het werk zijn, beperkt wordt. Wanneer we inzoomen op de arbeidsmarktvraag, constateren we dat hogergeschoolde profielen sterk gegeerd zijn. Met een percentage hooggeschoolden van 56,2% in 2022 (30- tot 34-jarigen) beschikt Vlaanderen over een relatief groot aandeel volwassenen die over hoge competentieniveaus beschikken.

In het dashboard 'Vlaanderen binnen Europa' is het mogelijk om de aandelen vroegtijdige schoolverlaters, gekwalificeerde jongeren, NEET-jongeren en hooggeschoolden regionaal en Europees te vergelijken.

Achter de globale opleidingsdeelname gaan verscheidene ongelijkheden schuil. Via een analyse van de opleidingsdeelname naar persoonskenmerken krijgen we een beter zicht op de ongelijkheden naar geslacht, leeftijd, onderwijsniveau, ILO-statuut en geboorteland. Ook in 2021 is er nog steeds sprake van een duidelijk mattheuseffect: mensen die reeds een sterk profiel hebben (zoals hooggeschoolden) volgen het vaakst opleidingen, terwijl mensen die het meeste nood hebben aan opleiding, zoals 55-plussers of kortgeschoolden, maar bijvoorbeeld ook mensen wiens job onder druk staat door automatisering, doorgaans minder vaak opleidingen volgen. Voor meer duiding verwijzen we naar de jaarlijkse monitoringsrapporten en de Over.Werk-artikels die hierover verschenen zijn.

Het Steunpunt Werk is actief in heel wat projecten en schrijft mee aan adviezen en rapporten die betrekking hebben op de thematiek van levenslang leren:

• Jaarlijks publiceert het Steunpunt Werk in samenwerking met het Departement Werk en Sociale Economie het monitoringsrapport ‘Opleidingsdeelname en de opleidingsinspanningen van werkgevers in Vlaanderen’. Daarin brengen we een uitgebreide monitoring van de opleidingsdeelname en -inspanningen in Vlaanderen op basis van verschillende bronnen. Er verschenen reeds twee edities (in 2020 en 2021). In 2022 vatten we de resultaten rond opleidingsdeelname en onderwijs op basis van de EAK in een Over.Werk-artikel in plaats van een uitgebreider rapport omwille van een gebrek aan andere levenslang leren-bronnen die in 2022 een update kregen.
• Na de 'Skills Strategy'-doorlichting door de OESO in 2018-2019, werkte deze organisatie in de periode 2021-2022 aan het project ‘Strengthening Profiling and Segmentation of Adult Learners in Flanders’. Het Steunpunt Werk maakte actief deel uit van het projectteam dat opgericht werd ter ondersteuning van dit samenwerkingsproject tussen de Vlaamse Regering en de OESO. In februari 2021 startte het traject om een alternatief en gedetailleerd datagedreven segmenteringsmodel voor levenslang leren in Vlaanderen te creëren en om het beleid toe te laten gerichter te communiceren en het leergedrag van burgers beter te stimuleren. De bevolkingssegmentatie resulteerde uiteindelijk in de identificatie van negen profielen van volwassen lerenden, gebaseerd op gedeelde karakteristieken die de leerbehoeften bepalen. Voor het volledige rapport ('The Faces of Learners in Flanders: A Segmentation Approach') samen met de samenvatting van het onderzoek, en de opname en presentatie van het slotevent op 16 mei 2022, kunt u terecht op het kennisplatform van het Departement Werk en Sociale Economie. In de tweede Over.Werk-editie van 2022 vindt u ook een bijdrage over dit rapport.
• De coördinator van het Steunpunt Werk prof. dr. Sarah Vansteenkiste maakt samen met prof. dr. Ans De Vos, Wim Van der Beken, prof. dr. Ludo Struyven, prof. dr. Ive Marx en prof. dr. Stijn Baert deel uit van de arbeidsmarktexpertengroep van toenmalig Vlaams minister van Werk Hilde Crevits. In het tweede advies ”leer- en loopbaanoffensief in Vlaanderen” ligt de focus onder andere op het helpen beantwoorden van de te lage opleidingsmotivatie en -participatie.
• In het kader van het Vlaams regeerakkoord, werd in 2020 het Partnerschap Levenslang Leren opgericht. Dit partnerschap kreeg als opdracht om van Vlaanderen een lerende samenleving te maken. Het Steunpunt Werk levert input, gaande van cijfers tot inzichten, aan het Partnerschap Levenslang Leren. Het rapport ‘verzameling aan inzichten over levenslang leren: leergretigheid, lerende organisaties, aanbod, begeleiding en afstemming tussen vraag en aanbod’ had als initiële doel om de leden van de werkgroepen van het Partnerschap Levenslang Leren te informeren over verschillende topics rond levenslang leren. Ondertussen is het uitgegroeid tot een niet-exhaustieve collectie van rapporten, onderzoeken, beleidsteksten en experimenten over levenslang leren, bestemd voor zowel actoren in het levenslang leren-landschap als geïnteresseerden. Dit rapport is een samenwerking tussen Steunpunt Werk, het expertisecentrum innovatieve leerwegen van DWSE, het departement onderwijs en vorming en de verschillende leden van de werkgroepen.