Motivatie en drempels om te leren

Om een sterkere Vlaamse leercultuur te creëren, is het onder andere noodzakelijk om mensen voldoende te informeren over de risico’s die verbonden zijn aan het niet volgen van een opleiding, de positieve uitkomsten van opleidingen – zowel voor de arbeidsmarkt als op persoonlijk vlak - centraler te zetten bij wijze van inspiratie en motivatie, en de link duidelijker te maken tussen enerzijds de vaardigheden die elke Vlaming individueel bezit en anderzijds vaardigheden die nodig (zullen) zijn om te kunnen participeren aan de arbeidsmarkt en specifieke jobs. Daarbij dient er voldoende aandacht te zijn voor de kwetsbare profielen, gezien de sterke mattheuseffecten die we op dit vlak vaststellen.

Diverse projecten, onderzoeken en adviezen spelen op verschillende van deze facetten in:

• Het Steunpunt Werk is volop bezig met de ontwikkeling van een competentieprognosemodel. Via projecties van de arbeidsvraag en het arbeidsaanbod willen we de vraag naar en het aanbod van arbeidskrachten in kaart brengen op het niveau van sectoren, beroepen en competenties. De ontwikkeling van competentieprognoses vormt een cruciale schakel in het leer- en loopbaanoffensief waar de arbeidsmarktexpertengroep van minister Crevits voor pleit. Door het competentiedenken meer centraal te zetten, kan de link tussen enerzijds loopbanen en anderzijds de ruimere arbeidsmarktcontext, en de daaruit voortvloeiende noden, makkelijker gelegd worden. Die link wordt nu nog te weinig gemaakt, terwijl die noodzakelijk is voor een dynamische arbeidsmarkt, actieve loopbanen en een lerende samenleving.
• In mei 2022 werd het Skills Strategy Implementation Guidance project 'The Faces of Learners in Flanders: A Segmentation Approach' afgerond, een samenwerkingsproject tussen de Vlaamse Regering en de OESO. In februari 2021 startte het traject met als doel een model te ontwikkelen om de markt voor volwasseneducatie in Vlaanderen te segmenteren op basis van motivaties en drempels. De bevolkingssegmentatie voor levenslang leren resulteerde in de identificatie van negen profielen van volwassen lerenden, subgroepen in de bevolking die een reeks leermotivaties en drempels voor deelname gemeenschappelijk hebben. De verschillende behoeften kunnen zo beter in kaart gebracht worden, wat kan helpen bij de ontwikkeling van een aangepast beleid. Het Steunpunt Werk maakte samen met andere stakeholders uit het onderwijs- en werkveld, deel uit van het projectteam ter ondersteuning van dit OESO-project. Op het kennisplatform van het Departement Werk en Sociale Economie vindt u de samenvatting van het onderzoek, het volledige rapport, en de opname en presentatie van het slotvent op 16 mei 2022. In de tweede Over.Werk-editie van 2022 vindt u ook een bijdrage over dit rapport.
• Daarnaast is er het tweede advies van de arbeidsmarktexpertengroep, waar de coördinator van het Steunpunt Werk, Sarah Vansteenkiste, deel van uitmaakt, en waarin een leer- en loopbaanoffensief centraal wordt gezet om tot actievere loopbanen te komen en de mismatch op de Vlaamse arbeidsmarkt te remediëren.
• Uit dit tweede advies van de arbeidsmarktexperten komt de belangrijke rol van het Partnerschap Levenslang Leren naar voren. Dit partnerschap lanceerde recent het ambitieuze actieplan "Koers zetten naar een lerend Vlaanderen". Daarin worden 47 acties naar voor geschoven die moeten helpen om hefbomen en drempels in levenslang leren vast te stellen en de opleidingsdeelname te verhogen. Het Steunpunt Werk levert input, gaande van cijfers tot inzichten, aan dit partnerschap. Het rapport ‘verzameling aan inzichten over levenslang leren: leergretigheid, lerende organisaties, aanbod, begeleiding en afstemming tussen vraag en aanbod’ had als initiële doel om de leden van de werkgroepen van het Partnerschap Levenslang Leren te informeren over verschillende topics rond levenslang leren. Ondertussen is het uitgegroeid tot een niet-exhaustieve collectie van rapporten, onderzoeken, beleidsteksten en experimenten over levenslang leren, bestemd voor zowel actoren in het levenslang leren-landschap als geïnteresseerden. Dit rapport is een samenwerking tussen Steunpunt Werk, het expertisecentrum innovatieve leerwegen van DWSE, het departement onderwijs en vorming en de verschillende leden van de werkgroepen.